Kritiek of andere opmerkingen zeer welkom.Een treffende titel verzinnen is best wel lastig. Met het kleine rondje bedoel ik het gebied dat door de meeste west-USA reizigers wordt bezocht. Grofweg de driehoek LA-SF-Moab.
Persoonlijk vind ik vulkanisme een spectaculair en aantrekkelijk verschijnsel. Met als kers op de taart actieve vulkanen die je kan bekijken zonder een evident gevaar te lopen er door verzwolgen te worden. Het moet verder maar in een reis passen. Mijn mooiste belevenis was de Etna op Sicilië bij haar eruptie voorjaar 1992. Een tweede was een flinke knal van de Semeru tijdens de zonsopgang in het Bromo-Tenger NP in Oost Java.
Hoewel het er binnen het genoemde rondje letterlijk en figuurlijk barst van vulkanisme zijn echt spectaculaire erupties op dit moment niet gaande. Misschien is dat maar beter zo. We zullen het moeten doen met "randverschijnselen" zoals hete dampende bronnen, kokende modderpoelen, fumarolen en kleurrijke afzettingen van zwavel en andere mineralen. Lassen Volcanic NP:
Bumpass Hell in Lassen Volcanic NP. September 1993.
Hoewel Lassen al iets te noordelijk zal liggen voor wat betreft een efficiënte indeling van het kleine rondje is het toch de moeite waard voor reizigers die graag wat "levende" vulkanische verschijnselen willen zien en al redelijk zeker weten dat een park als Yellowstone er nooit in zal zitten.
Lassen Volcanic NP ligt op de zuidelijke begrenzing van de z.g. Cascade Range. Een bergketen die via Oregon en Washington doorloopt tot in British Columbia. De moedervulkaan van dit park is Lassen Peak. Tezamen met 16 andere grote stratovulkanen uit deze Range vormt dit gebied een segment van de gehele Pacifische Oceaan omvattende "Ring of Fire". De laatste grote serie uitbarstingen was van 2014 tot 1917. Met vulkanische regen tot 300 kilometer oostelijk van deze piek. Het vulkanisme van de Cascade Range wordt gevoed door magma dat ontstaat door het opsmelten van oceanische korst onder de westelijke continentrand van Amerika. Dit type magma is zowel taai als bijzonder water- en gasrijk. Hetgeen bijzonder verwoestende types erupties kan opleveren. Vergelijk de uitbarsting van Mount Saint Helens in 1980. Lassen Peak is van het z.g. Pelée type dat zich kenmerkt door gloedwolken en het opbouwen van lava koepels.
We gaan verder met Long Valley:
Bijna iedere reiziger die de Tioga Pass genomen heeft zal dit punt gepasseerd hebben. We staan hier op splitsing van de 120 oost en de 395 zuid. Ik denk dat lang niet iedereen beseft of beseft heeft dat de 395 door de Caldera van een z.g. supervulkaan voert. We kijken hier op de noordelijke begrenzing van een plateau van z.g. Bishop Tuff. In het Nederlands noemen we dit tufsteen. Het is neergedaald as en puin die bij een eerdere eruptie in de atmosfeer werd gestoten. Dit type is welded tuff; het was nog zo heet dat het weer aan elkaar "gesoldeerd" werd tijdens het afzetten.
Hier staan we zo'n 60 kilometer zuidelijker. We kijken op Mount Tom en verder naar rechts Wheeler Ridge. Die maken deel uit van het Sierra Nevada systeem en daar gaat het nu even niet om. We bevinden ons op de zuidelijke begrenzing van het vulkanisch tafelland dat zich na de eruptie van long valley gevormd heeft. Intussen hebben we de Long Valley Caldera gepasseerd.
(bron U.S. Geological Survey)
De randen van deze caldera vallen niet echt op in het landschap waar veel hogere bergen domineren. Er zijn een paar kraters, warme bronnen en een koepel van vulkanisch glas (obsidiaan). Echt heel spectaculair is het allemaal niet. De fraaie bazaltzuilen van Devils Postpile NM behoren niet tot de Long Valley eruptie. Het meest spectaculaire zit in de geschiedenis van deze vulkaan. Een geschiedenis die zich zomaar zou kunnen herhalen. Zo'n 760.000 jaar geleden kwam daar zo'n 600 kubieke kilometer tefra (vulkanisch materiaal dat in de lucht geraakt) bij vrij. Dat heeft wereldwijd gevolgen. Vaak voor vele jaren. Het zou zo koud en verwoestend kunnen worden dat in vergelijking onze huidige "global warming" maar een onbeduidend peulenschilletje zal blijken te zijn. Met deze potentie komt de Long Valley Caldera op de lijst met supervulkanen. Daarvan zijn er wereldwijd 20. Met nog drie andere in de States: Yellowstone, Valles Calderas (NM) en als absolute kampioen La Garita Caldera (Co) met 5000 km3 tefra. In Europa hebben we Santorini en niet te onderschatten de Campi Flegrei, westelijk van Napels.
Het San Francisco Volcanic Field gezien vanaf Meteor Crater:
Het hoogste punt is Humphreys Peak met 3.851 meter hoogte. De vlakte op de voorgrond ligt op 1800 meter hoogte. Het hele veld van 4700 km2 bestaat uit zo'n 600 vulkanen met een leeftijd van 6 miljoen tot 1000 jaar. De hoogste toppen vormen de San Francisco Peaks. Dat is de enige stratovulkaan uit dit veld. Een stratovulkaan is een hoge kegelvormige vulkaan die is opgebouwd uit lagen van gestolde lava en tefra. Stratovulkanen hebben relatief steile hellingen en worden gekenmerkt door regelmatig explosieve uitbarstingen. De hele groep vulkanen is mogelijk ontstaan vanwege een kleine hotspot. Dat is relatief hetere magma die uit veel grotere diepte opwelt. Op zwakkere plekken "brandt" deze door de aardkorst heen en vormt een vulkaan. Deze magma is meestal vloeibaarder en bevat meestal relatief weinig gas en water zodat de lava doorgaans rustig uitstroomt zonder vernietigende explosies zoals bij de twee voorgaande besproken vulkaancomplexen. Aangezien de Amerikaanse continentale plaat zich in westelijke richting beweegt komen de westelijke vulkanen steeds verder van de hotspot te liggen en doven uit. Oostelijk in het veld ontstaan er nieuwe vulkanen. De jongste is Sunsetcrater met een leeftijd van ongeveer 1000 jaar.
Bovenstaand kaartje is gemaakt m.b.v. google terrain. Het laat zien dat zich in dit veld heel wat meer vulkanen bevinden dan er al rondrijdend kunnen worden waargenomen. Links onder bevindt zich Bill Williams Mountain die 2.8 miljoen jaar geleden voor het laatst uitgebarsten is. De pijl rechts wijst links onder naar Merriam Crater en rechtsboven naar de bedding van de Little Colorado. 150.000 jaar geleden heeft een lavastroom deze bedding kunnen bereiken en geblokkeerd. Vanuit het vliegtuig is het allemaal wat duidelijker te zien:
De donkere lavatong laat zich duidelijk van de rode zandstenen onderscheiden. Het modderige roodbruine water van de Little Colorado stroomt van zuidoost (rechts) naar noordwest (links). Door de blokkade was de rivier gedwongen een nieuwe hoger gelegen bedding te creëren rondom de blokkade. Op een gegeven moment vond de rivier de rand van haar oude canyon terug. Waar het vervolgens via een waterval instort. Foto april 2010. Dan is er grote kans op smeltwater. Het grootste deel van het jaar stelt deze waterval maar weinig voor.
Een gelijksoortige blokkade van de "grote" Colorado heeft meermalen plaatsgevonden. Maar dan vanuit het Uinkaret Volcanic Field. Dit ligt in een relatief moeilijk bereikbaar gebied in de Arizona Strip. Om de gedachte te bepalen: Zo'n 100 kilometer direct zuidelijk van Zion NP. Kijk op dit forum o.a. bij Toroweap. Er zijn aanwijzingen dat er 13 maal een dam is opgeworpen in de Grand Canyon. Het grootste stuwmeer dat hierbij gevormd is zou tot in het huidige Lake Powell reiken.
Het Hopi Buttes Volcanic Field ligt oostelijk van het San Francisco Volcanic Field:
Telt zo'n 300 sterk geërodeerde sintelvulkanen en is ongeveer half zo groot. Qua geologische structuur lijkt het sterk op het vulkanisme van de Duitse Eifel. Zij het dat het door de omliggende zandstenen en afwijkend erosieklimaat er toch heel anders uitziet. De meeste activiteit was 8.5 tot 6 miljoen jaar geleden. De laatste activiteit 4 miljoen jaar.
De zuil in het midden erodeert nogal korrelig. Over het algemeen betreft het dan pyroklastisch gesteente. Dat zijn uitgeworpen brokstukken die nog heet genoeg zijn om weer aaneen te kitten tot een gesteente.
De Henry Mountains gezien vanuit Hanksville:
Deze bergen zijn van vulkanische oorsprong en ondergronds ontstaan. Een laccoliet. Deze ontstaat doordat vloeibaar magma gesteente binnendringt zonder daarbij aan de oppervlakte door te breken. De laccoliet is koepelvormig met een relatief vlakke onderkant. De bovenliggende lagen gesteente worden in een koepelvorm omhoog gedrukt. Laccolieten worden gevormd in ondiepe gedeelten van de aardkorst, niet dieper dan ongeveer 3 km. Vulkanisch gesteente is meestal harder dan de gesteentelagen waar het is binnengedrongen. Het omliggende gesteente erodeert in de loop van miljoenen jaren en de resistentere laccoliet blijft grotendeels staan. Dat vergt enig voorstellingsvermogen. In de tijd en in de ruimte. Omtrent de leeftijd van deze bergen zijn wisselende opgaven gedaan. Laten we het maar op zo'n 50 miljoen jaar houden. In die tijd zijn er enige kilometers gesteente rondom weg geërodeerd. Dat moet je in de geologie ook altijd voor ogen houden. Op de plek waar je staat zijn mogelijk ooit eens vele kilometers gesteente boven je geweest. Nog twee andere laccolieten in de omgeving van Moab:
De Abajo Mountains gezien vanaf Island in the Sky
Lasal Mountain gezien vanuit Canyonlands Needles.
(bron Wiki)
In dit schema is A de voedende magmakamer en C de laccoliet. Structuur B is een Dike. Dat is een plaatvormig lichaam dat oorspronkelijk horizontale gesteentelagen verticaal doorsnijdt. Het artikel is eigenlijk al veel te lang geworden en het valt buiten het rondje maar een stuk oostelijker zijn in de painted wall van Black Canyon of the Gunnison NP prachtige voorbeelden te zien:
Dat de dikes niet recht verlopen komt omdat de gesteenten hier inmiddels metamorf zijn geworden. Daarover later meer. Bij belangstelling.
Knap artikel !
